آبشار اندیشه

نکته  1 :  هر جمله از کلمه یا مجموعه ای از کلمات تشکیل می شود.

 هرکه آمد عمارتی نو ساخت / رفت و منزل به دیگری  پرداخت ( 4 جمله )

نکته 2 : اساس و پایه ی هر جمله فعل است، امّا امکان دارد فعل از جمله حذف شود.

 از مکا فات عمل غافل مشو / گندم از گندم بروید جو زجو ( بروید )

نکته  3 : گاهی حذف فعل در جمله به خاطرِ جلو گیری از تکرار فعل است به این نوع از حذف فعل ، حذف به صورت لفظی گویند.

عمر برفست و آفتاب تموز. ( است )  (  آفتاب تموز : آفتاب تابستان )

نکته  4 :  گاهی در ظاهرِ جمله  هیچ فعلی دیده نمی شود امّا از راهِ معنا می توان به وجود فعل پی برد. به  این نوع از حذفِ فعل ، حذف به صورت معنوی گویند.

مثال : هرکه بامش بیش ، برفش بیش تر ( 2 جمله ) فعل است حذف شده است.

مثال : هرچه ارزان تر ، بهتر ( 2 جمله ) فعل است حذف شده است.

نکته  5 :  واژه هایی مانند : یواش !    آهسته !    آتش !    ساکت !  اگر با لحن  ( آهنگ ) خاصّی بیان شود، جمله به حساب می آید. به این نوع جملات یک جزئی بی فعل گویند.

یواش ! این همه سرعت برای چه ؟ ( 2 جمله )   فعل است در جمله ی دوم حذف شده است.

 نکته  6 :  در شمارش جمله ها ، شبه جمله ها در نظر بگیریم.

 نکته  7 : شبه جمله ها واژه ایی هستند که ظاهر جمله را ندارندولی معنا و گستردگی جمله را دارند.   آه ! زندگی چه قدر سخت است !    ( آه : افسوس می خورم )  2 جمله

 نکته  8 :  شبه جمله ها به دو دسته تقسیم می شوند.

      الف – منادا                     ب – صوت

نکته  9 :  هرگاه کسی یا چیزی را با آهنگی خاص مورد مخاطب قرار دهیم ، به آن منادا گویند. مثال : سعدیا، مرد نکو نام نمیرد هرگز / مرده آن است که نامش به نکویی نبرند. ( 4 جمله )

نکته 10: منادا معمولاً با حروف ندا همراه است. ( ای ، یا ، آی ، الف )  ای ایران ، دوستت دارم .  خدایا، مرا در زندگی موفّق بگردان.

نکته  11 : گاهی منادا بدون حرف ندا می آید. نیما، غم دل گو که غریبانه بگرییم. ( 3 جمله )

نکته  12 :  گاهی حرف ندا وجود دارد ولی منادا حذف شده است.

  ای نام تو بهترین سرآغار. ( ای خدا ، نام تو بهترین سرآغاز است. ) 2 جمله

نکته  13 :   منادا  در شمارش جمله به حساب می آید.

نکته  14 :  صوت ها، واژه  هایی هستند ، که حالات درونی انسان را از نظر ، افسوس ، تعجّب

تحسین ، تنبیه و آگاهی و تنفّر و بیزاری را بیان می دارند.   مانند :

 مثال : * آهای ، هان ، اَلا  ( در مفهوم آگاهی و تنبیه )

            * عجب ، عجبا ، اُه ، وا ، اللّه اکبر! سبحان اللّه ( در مفهوم تعجّب و شگفتی )

            * کاش ، ای کاش ، حیف  ، دریغ ، دریغا  ( در مفهوم افسوس و آرزو )

            * آفرین ، مرحبا ، بارک اللّه ، احسنت ، خوشا  ( در مفهوم تحسین )

           *  پیف ، اوف ، اَه ، اَخ ، ایش  ( در مفهوم تنفّر و بیزاری )

نکته  15 : صوت ها در شمارش جمله به حساب می آیند.

نکته  16 :  بعضی از صوت ها برای راندن و خواندن حیوانات استفاده می شود.

 پیش پیش پیش             بی بی بی           پیشتَ پیشتَ       چخ چخ

نکته  17 :  در اطراف ما صدا  هایی از موجودات زنده و غیر زنده شنیده می شود که به آن نام آوا گویند.  میو میو ،   واق واق    ،      خِش خِش    ،     شُر شُر   ،  تیک تاک

نکته 18 : مصدر ها جمله به حساب نمی آیند.

نکته  19 : جملاتی مانند : زیارت قبول ، عصر بخیر ،  دست ها بالا ،  وقت بخیر ،  شب خوش و... نظایر این گونه جملات دو جزئی بی فعل هستند.

 نکته  20 :   هر جمله از دو قسمت تشکیل می شود.

  1- نهاد ( صاحب خبر )                    2- گزاره ( خبر )د

چند نکته در باره ی حروف ربط

  : مهم ترین حروف پیوند عبارتند از:

      تا :       درس بخوان تا موفّق شوی.          .

      و :       به مدرسه رفتم و دوستانم را دیدم.

      اگر :     اگر هوا خوب باشد، به مسافرت خواهم رفت.

     ولی :    به پارک رفتم ولی دوستم را ندیدم.

      امّا :      به خانه رفتم امّا پدرم را ندیدم. 

      چون :   چون تورا دیدم ، دلم آرام گرفت.

نکته :  حرف پیوند ( اگر ) همیشه در آغاز جمله می آید.

 اگر درس بخوانی ، مزد تلاشت را خواهی گرفت.

 نکته :  حرف پیوند  ( چون ) هم در آغا جمله می تواند بیاید و هم در وسط جمله.

      مثال :   چون  تو را نوح هست کشتیبان ، ز طوفان غم مخور.

      مثال :     به مهمانی خانوادگی نرفتم  چون امتحان داشتم.

نکته :   حرف ( تا ) همیشه حرف پیوند نیست.

حرف ( تا ) اگر فاصله ، انتها و مقصد را برساند، دیگر حرف پیوند نیست.

 مثال : از رشت تا تهران  با دوچرخه رفتم.    از مدرسه تا خانه را با سرویس  مدرسه آمدم.   

نکته  :     حرف ( چون ) همیشه حرف پیوند نیست.

 حرف ( چون ) اگر به معنی مثل و مانند باشد، دیگر حرف پیوند نیست.  

 مثال :  پدرم چون کوه استوار است. ( مثل کوه )          او چون شیر می غرّد. ( مثل  شیر )

 نکته  : اگر حرف ( و ) دو جمله را پیوند دهد، به آن حرف پیوند گویند ولی اگر دو یا چند واژه را به پیوند دهد، به آن حرف عطف گویند.

 مثال : من سیب و انار و موز را دوست دارم. (  حرف عطف ) 

         من دوستم را دیدم و به او سلام کردم. ( حرف پیوند )